روزی که تاریخ تهران چند هزار سال جابه‌جا شد

به گزارش «تابناک»، روزنامه ایران نوشت:‌ صدای کار شبانه‌روزی بولدوزرها در تابستان سال ۱۳۴۷ زندگی را از ساکنان قدیمی محله قیطریه تهران گرفته بود. مجوز شهرداری برای ساخت مجتمع مسکونی در تپه‌های قیطریه صادر شده بود و مالک پروژه دوست داشت هر چه سریع‌تر تپه را تسطیح کند تا بتواند پی ساختمان را بالا بیاورد اما ورود چنگک یکی از بولدوزرها به دل خاک ورق را برگرداند و ناگهان چشم تمام پایتخت‌نشین‌ها را به تپه‌های قیطریه دوخت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آن چه چنگک بولدوزر با خود بالا آورد نه فقط کمی خاک که تاریخ تهران بود؛ تاریخی که چند هزار سال به عقب رفت و هویتی تازه به شهر داد. پایتختی که تا پیش از آن همه پیشینه‌اش را حداکثر به دوران صفویه و قاجاریه نسبت می‌دادند و از آن در کتاب‌های تاریخی و سفرنامه‌ها تنها به‌ عنوان روستایی کوچک و خوش آب و هوا در شمال ری یاد شده بود به یکباره به شهری باستانی بدل شد.

قدیمی‌ترین نقشه طهران

در کتاب آثار البلاد که اثری از قرن هفتم هجری قمری (۷۰۰ سال پیش) است درباره تهران نوشته شده: «تهران روستای بزرگی در حوالی شهر ری است که باغ‌ها و درختان میوه فراوان دارد. ساکنان آن در سرداب‌هایی زندگی می‌کنند که به لانه مورچگان می‌ماند. میوه‌هایشان نیکو و فراوان است و بویژه اناری دارند که در هیچ یک از شهرها نظیرش یافت نمی‌شود.» اما آن چه با زیر و رو شدن خاک تپه‌های قیطریه نمایان شد رسیدن به گورستانی باستانی با بیش از ۳ هزار سال قدمت بود.

با انتشار خبر کشف آثار باستانی در محله قیطریه تهران وزارت فرهنگ به فکر بررسی‌های علمی در این منطقه افتاد و باتوجه به اهمیت موضوع، کار را به دست تیمی بسیار حرفه‌ای از باستان‌شناسان ایرانی به سرپرستی مرحوم سیف‌الله کامبخش فرد سپرد. تیم باستان‌شناسان در نامه‌ای به شهرداری تهران درخواست کرد علاوه بر توقف عملیات گودبرداری در تپه‌های قیطریه صدور مجوزهای جدید را هم در منطقه تا پایان کاوش‌های باستان شناسی متوقف کند.

سیف‌الله کامبخش فرد مدیر تیم کاوش‌های تپه قیطریه پیش از آن در محوطه‌هایی همچون مارلیک، معبد آناهیتا و ... کار کرده و کارشناس موزه ملی ایران بود و در کاوش‌های تپه‌های قیطریه دیدی جدید نسبت به اهمیت و هویت تاریخی و باستانی تهران را مشخص کرد. باستان‌شناسان در حفاری‌های قیطریه در سال‌های ۱۳۴۷ و ۱۳۴۸ بیش از ۳۵۰ گور باستانی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد مسیح (عصر آهن) به دست آوردند که نشان داد تهران احتمالاً در دوران پیش از میلاد جمعیت بسیار زیادی را در خود جای داده است؛ ساکنانی که با توجه به کشف نشدن آثاری از بقایای خانه‌هایشان احتمالاً کوچ‌رو بوده‌اند.

در بررسی‌های گورهای باستانی قیطریه بیش از ۵ هزار شیء (انواع ظروف سفالی، زیورآلات، سلاح و...) که به همراه مردگان در قبرهای تک نفره و دو نفره دفن شده بودند، کشف شد که هم اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شوند و نشان می‌دهد که ساکنان تهران باستان به زندگی بعد از مرگ اعتقاد داشته‌اند. با پایان کاوش‌ها و با توجه به این که بخش مهمی از زمین‌های بررسی شده متعلق به افراد بود، روی محوطه‌ها برج‌ها و واحدهای مسکونی ساخته شد، منطقه‌ای که می‌توانست به موزه‌ای مهم برای پایتخت بدل شود و حالا سازه‌های سیمانی آنها را اشغال کرده و در واقع ساکنانش روی تاریخ تهران زندگی می‌کنند.

منبع: تابناک

کلیدواژه: الهام چرخنده نادر مختاری مکانیسم ماشه علیرضا رزم حسینی هفته دفاع مقدس آنفلوانزا تهران باستان شناسی تاریخ باستانی الهام چرخنده نادر مختاری مکانیسم ماشه علیرضا رزم حسینی هفته دفاع مقدس آنفلوانزا کاوش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۴۱۲۸۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشف بقایای یک سکونتگاه 7 هزارساله در صربستان (+عکس)

 باستان‌شناسان یک سکونتگاه بزرگ نوسنگی ۷۰۰۰ ساله را نزدیک روستای یارکوواتس در صربستان کشف کرده‌اند. این کشف توسط تیمی از Cluster of Excellence ROOTS انجام شد؛ طرحی که توسط چندین موسسه تحقیقاتی از سراسر جامعه دانشگاهی راه‌اندازی شد. 

به گزارش فرادید، یک مطالعه ژئوفیزیکی منجر به کشف یک سکونتگاه ۱۳ هکتاری با خندق‌های دفاعی نزدیک رودخانه تیمیز در استان وویوودینا صربستان شد. بر اساس اشیایی که در محل پیدا شدند، این سکونتگاه با فرهنگ وینچا مرتبط است؛ مردمان دوره نوسنگی که در جنوب شرقی اروپا بین ۵۴۰۰ تا ۴۵۰۰ قبل از میلاد می‌زیستند.

این فرهنگ که Vinča-Belo Brdo نام‌گذاری شده، بیشتر به دلیل ساخت سکونتگاه‌های بزرگ شناخته شده که بسیاری از آن‌ها به طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر از سایر سکونتگاه‌های فرهنگی معاصر خود در اروپا بودند. 

فین ویلکس، دانشجوی دکترا و از رهبران تیم می‌گوید: «سکونتگاهی به این بزرگی واقعا دیدنی است. داده‌های ژئوفیزیکی هم به ما ایده روشنی از ساختار ۷۰۰۰ ساله محوطه می‌دهند.» 

ناهنجاری‌های زاویه‌دار سیاه که در فیزیک زمین آشکار است، گواه تعداد زیادی خانه‌های سوخته است، به این معنا که شاید این شهرک در جریان درگیری رها یا ویران شده باشد. 

شواهد باستان‌شناسی از دیگر مکان‌های وینچا، باستان‌شناسان را به این حدس سوق داده که رقابت بین‌گروهی، درگیری و خشونت احتمالی، شاید از ویژگی‌های این منطقه در دوره نوسنگی بوده است. 

آثار مادی فرهنگ بنات (۵۴۰۰-۴۴۰۰ قبل از میلاد) نیز در این محل کشف شده است؛ مردمی محلی که در منطقه بنات در حوضه پانونی ظاهر شدند. فین ویلکس می‌گوید: «این نیز قابل‌توجه است، چون تنها چند سکونتگاه با آثاری از فرهنگ بنات از صربستان کنونی شناخته شده است.» 

این تیم در طول همین کمپین تحقیقاتی، چندین ویژگی مدور از دوران نوسنگی پسین را در مجارستان به همراه شرکایی از موزه یانوس پانونیوس در پچ بررسی کردند. این به اصطلاح «راندِل‌ها» به فرهنگ لِنگیل (۵۰۰۰/۴۹۰۰-۴۵۰۰/۴۴۰۰ قبل از میلاد) نسبت داده می‌شوند.

کانال عصر ایران در تلگرام