قیطریه؛ گورستان باستانی
تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۵۴۷۲۷
کاوشهای رسمی باستانشناسی در تپه قیطریه توسط سیفالله کامبخشفرد طی سالهای ۱۳۵۰-۱۳۴۷ ش صورت گرفت؛ درحالیکه کشف اتفاقی نخستین آثار از این منطقه به ۱۲۷۹ش/۱۹۰۰م بازمیگردد. بنا به اظهارات جان کرتیس، در مارس۱۹۰۱، مجموعهای از آثار باستانی توسط ارنست آملیوس رنی که میان سالهای ۱۹۰۰-۱۸۹۷م از کارمندان سفارت انگلستان در تهران بود، به موزه بریتانیا اهدا شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
براساس نخستین آمارهای ثبتی، این اشیا در مارس۱۹۰۰ در تپهای ماسهای نزدیک باغ ییلاقی انگلیسیها در قلهک، نزدیک تهران کشف شده بودند. این مجموعه شامل ۳شیء مفرغی، مربوط به اواخر هزاره ۲قم و ۷ظرف سفالی خاکستریرنگ، مربوط به عصر آهن اول (۱۵۰۰-۱۲۰۰قم) بود. کرتیس معتقد است که این اشیا شباهتی بسیار به اشیای یافتشده در تپه قیطریه دارند و میتوان چنین نتیجه گرفت که به احتمال فراوان، این اشیا نیز از تپه قیطریه بهدست آمدهاند. پس از آن در ۱۳۱۸ش، گوری باستانی توسط مقنیان و کارگران ساختمانی که مشغول کار بودند، در باغ مهدیقلی خان هدایت، از رجال دوره قاجار و پهلوی اول، در دروس کشف شد و تعدادی ظروف از این گور بهدست آمد که با مداخله موزه ایران باستان، نیمی از آنها به صاحب باغ واگذار شد و نیمی دیگر به موزه انتقال یافت.
در اواخر پاییز۱۳۳۷ش، در حین ساختوساز ساختمان در تپه قیطریه، آثاری از گورستانی ۳۲۰۰ساله کشف شد. کامبخشفرد از طرف اداره کل باستانشناسی و فرهنگ عامه بهعنوان سرپرست هیات باستانشناسی، ماموریت یافت تا در این تپه به کاوش بپردازد. این کاوشها طی سالهای ۱۳۵۰-۱۳۴۷ ش ادامه یافت؛ اما تنها گزارش حفاریهای سالهای ۱۳۴۸- ۱۳۴۷ ش ارائه شد.
محوطه کاوششده در این تپه با مساحتی حدود ۵۰۰۰متر، در بخش جنوبی باغ خانم صارمالدوله قرار داشت. طی این حفاریها، ۳۵۰ گور باستانی کشف شد که همه آنها در عمقی میان ۳۰ تا ۱۰۰سانتیمتر از سطح تپه قرار داشتند. از این گورها ۲۵۰۰ظرف و تعدادی ابزار و زیورآلات مفرغی بهدست آمد. گورستان کشفشده در این تپه بسیار وسیع بود و مساحتی بالغ بر ۱۵۰۰۰متر را دربرمیگرفت که این خود میتواند شاهدی بر اقامت طولانیمدت در این منطقه باشد. خاک تپه قیطریه از بقایای آبرفتی و توأم با آهک است؛ بهگونهایکه به نظر میرسد از گذشتههای دور و دوره باستان نیز قابل کشت و زراعت نبوده است و شاید به همین سبب، گذشتگان این تپه را به گورستان اختصاص داده بودند. میزان آهک موجود در خاک این تپه به قدری است که بیشتر آثار سفالی کشفشده از گورهای آن، دارای قشری از آهک بوده که بهسختی زدوده میشدند. عمده سفالهای کشفشده در تپه قیطریه از نوع سفال سیاه - خاکستری لولهدار و پایهدار با نقش داغدار است که این نوع سفال پیش از آن نیز از دروس، چیذر و همچنین تپهحصار دامغان، خوروین، سیلک کاشان، گیان نهاوند، حسنلوی آذربایجان و گویتپه ارومیه بهدست آمده بود و با آنها قابل مقایسه است.
به عقیده برخی از باستانشناسان، این نوع ظروف توسط اقوامی که بهسبب فشارهای خارجی به سمت غرب و جنوب غربی رانده شدهاند، از شمال و شمالشرقی به ایران وارد شده است که این نظر، ویرانی تپهحصار دامغان را نیز توجیه میکند. احتمال آن وجود دارد که این اقوام تیرهای از اقوام هندوایرانی بودهاند که در اواخر هزاره ۲قم، از شرق و غرب دریای مازندران به ایران وارد شده و در این سرزمین سکنی گزیده باشند. افزون بر ظروف سیاه-خاکستری، نمونههای پراکندهای از سفالهای قرمز با نقوش سیاه تمدن چشمهعلی نیز در این تپه یافت شد که این امر میتواند دلیلی بر وجود تمدنی کهنتر با قدمتی در حدود ۶۰۰۰سال، در این ناحیه باشد.
دفن اموات در این گورستان بهصورت جنینی با دست و پای جمعشده و چمباتمهای انجام میشده است؛ درحالیکه نحوه قرارگرفتن آنها تابع هیچ قاعدهای نبوده و گاهی به سوی شرق و گاهی به سوی غرب صورت میگرفته است. این امر فرضیهای را به ذهن متبادر میکند که برپایه آن، در این تپه مردگان را در جهت تابش خورشید دفن میکردند؛ ضمن آنکه نقش خورشید بهصورت چهار دایره موازی و تودرتو بر روی ظروف این تپه نیز خود میتواند نشاندهنده اهمیتی باشد که این مردمان برای خورشید قائل بودهاند. کشف دکمههای لباس، سنجاق و زیورآلات و حتى خنجرهایی که احتمالا همراه متوفی بوده، گواهی است بر این مدعا که ساکنان این تپه باستانی اموات خود را با لباس دفن میکردند. در این گورها کنار مردگان، ظروف سفالینِ پر از غذای خشکشده و استخوان حیوانات اهلی مانند گوسفند وجود داشته است. ازاینرو، به نظر میرسد که این مردم به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتهاند.
افزون بر این، سرنیزههایی برنزی را در کنار مردگان رو به آسمان قرار میدادند تا به این وسیله از متوفی دفاع کرده باشند. براساس اظهارات حفار این تپه، تعداد سفالهای دفنشده در هر گور میان ۵ تا ۲۰قطعه بوده است. اما در بیشتر این گورها تعداد این ظروف بهطور میانگین ۷ تا ۸قطعه شمارششده و ازآنجاکه تعداد سفالهای اهداشده توسط رنی به موزه بریتانیا نیز ۷قطعه بوده، میتوان نتیجهگیری کرد که این ظروف هم تماما از یک گور بهدست آمده است. در این تپه باستانی هیچگونه آثار معماری بهدست نیامده است، مگر در محوطه مقابل دیوار شرقی بوستان قیطریه که به نظر میرسد ساکنان باستانی آن، اختلاف سطح در صخرههای طبیعی و سنگی این منطقه را برای استقرار خیمههای خود مسطح و هموار کردهاند. از این امر، چنین میتوان نتیجهگیری کرد که ساکنان این منطقـه تا دو، سه سـده پس از استقرار، به ساخت بنا نپرداخته و به زندگی شبـانی و دامداری خود ادامه دادهاند.
مآخذ:
ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران، ۱۳۷۴
طلایی، حسن، باستانشناسی و هنر ایران در هزاره اول قبل از میلاد، تهران، ۱۳۸۷
کامبخشفرد، سیفالله، آثار تاریخی ایران، تهران، ۱۳۸۰
منبع: فرارو
کلیدواژه: قیطریه گورستان باستانی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل تپه قیطریه باستان شناسی کشف شده کشف شد گور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۵۴۷۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
از شهر باستانی کرمانشاه دیدن کنید
ایسنا/کرمانشاه کرمانشاه شهری باستانی آمیخته با قصههای افسانهای و تاریخی است که دیدن زیباییهای آن هر گردشگری را سر ذوق میآورد.
آنطور که از قصهها و داستانها بر میآید، کرمانشاه را طهمورث دیوبند از پادشاهان افسانهای پیشدادیان بنا نهاد، اما اگر به منابع تاریخی رجوع کنیم این شهر در زمان کاسی ها وجود داشته و به آن الیپی می گفته اند. بعدها در دوره هخامنشیان آن را کامبادن نام نهادند و هرچه که گذشت نام های دیگری همچون کارمیسین، قرمیسین، کرمانشاهان، قهرمانشهر و باختران را نیز بر آن نهادند تا اینکه سرانجام نامش کرمانشاه شد.
کرمانشاه یکی از دیدنی ترین و زیباترین شهرهای ایران است و هرساله گردشگران زیادی از جاذبه های گردشگری مهم آن همچون تاق بستان، تکیه معاون الملک، تکیه بیگلربیگی، سراب نیلوفر و ... بازدید می کنند.
همانگونه که رئیس میراث فرهنگی شهرستان کرمانشاه می گوید: تاق بستان یکی از مهمترین جاذبه های تاریخی شهر کرمانشاه است که قدرت و شکوه پادشاهان ساسانی را پیش روی بازدیدکنندگانش نمایش می دهد.
داوود حسنی در گفت و گو با ایسنا، اظهارکرد: تاق بستان مجموعه ای ارزشمند و دارای دو تاق بزرگ و کوچک است که در آنها صحنه هایی از تاجگذاری چند تن از پادشاهان ساسانی همچون خسرو پرویز، اردشیر دوم، شاهپور دوم و شاهپور سوم به تصویر در آمده است.
وی تصریح کرد: از دیگر تصاویری که در این تاق ها می توان دید، مراسم شکار گوزن و شکار گراز توسط سوارکاران و نواختن موسیقی است که آن را به عنوان اولین نمونه انیمیشن جهان می شناسند.
رئیس میراث فرهنگی شهرستان کرمانشاه با بیان اینکه تاق بستان شاهکاری از عصر ساسانیان است، تصریح کرد: این مجموعه ارزشمند در زمان ساسانیان هم تفرجگاهی برای پادشاهان و هم محلی برای ثبت قدرتشان بوده تا آن را به رخ آیندگان بکشند.
وی دریاچه باستانی که روبروی تاق ها قرار گرفته را عاملی برای زیبایی دوچندان تاق بستان دانست و گفت: وجود درختان کهنسال در داخل این مجموعه همچون درخت رحمت که قدمتی حدود ۷۰۰ سال دارد از دیگر زیبایی های تاق بستان به شمار می رود.
حسنی ادامه داد: در نزدیکی مجموعه تاق بستان، پارک زیبایی وجود دارد که به آن بام کرمانشاه می گویند. این پارک منظره ای بسیار چشم نواز دارد و شبهنگام زیبایی های آن دوچندان می شود، چرا که در آن می توان تمام شهر کرمانشاه را از بالا نگاه کرد و نورپردازی زیبایی هم دارد.
وی تاکید کرد: از دیگر زیبایی های این شهر افسانه ای، وجود دو تکیه معاون الملک و تکیه بیگلربیگی در بافت قدیمی شهر کرمانشاه است. تکیه معاون الملک بنایی متعلق به دوره قاجار است که توسط فردی به نام حسین خان معین الرعایا برای برگزاری مراسم عزاداری ساخته شد. آنچه که این تکیه را معروف کرده وجود کاشی های هفت رنگ و منحصربفردی است که در آن قرار دارد و تصاویری حماسی و مذهبی به نمایش می گذارد.
رئیس میراث فرهنگی کرمانشاه ادامه داد: تکیه بیگلربیگی نیز از دیگر بناهای تاریخی برجای مانده از دوره قاجار در استان است که به واسطه آئینه کاری های بی نظیری که دارد مشهور شده است. همچنین در این بنای تاریخی می توان موزه خط و کتابت و موزه پارینه سنگی را دید.
وی در ادامه به قدمت ۲۰۰ ساله بازار سنتی کرمانشاه نیز اشاره کرد و گفت: بازار سنتی کرمانشاه زمانی با ۱۸ راسته بازار طولانی ترین بازار سرپوشیده خاورمیانه بوده، اما در طول دهه های گذشته با احداث چند خیابان این بازار هم چند تکه شده، با این وجود هنوز یکی از اصلی ترین مراکز خرید مردم کرمانشاه و گردشگرانی است که می خواهند از این استان سوغات هایی را به شهر خود ببرند.
حسنی در ادامه از سراب نیلوفر هم به عنوان یکی دیگر از جاذبه های گردشگری کرمانشاه نام برد و گفت: سراب نیلوفر که در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری از شهر کرمانشاه واقع شده، یک پهنه آبی کوچک و محلی برای رویش گل های نیلوفر به عنوان گل های باستانی مقدس است. جایی که یکی از تفرجگاه های اصلی مردم کرمانشاه محسوب می شود و در بین مردم محلی هم افسانه هایی در خصوص توجه خسروپرویز ساسانی به این سراب وجود دارد.
به گفته این مسئول، سراب هشیلان با حدود ۱۱۰ جزیره کوچک و بزرگ، سراب یاوری، مجموعه گردشگری ویس قرنی، منطقه تفرجگاهی تنگ بزازخانه یا چالابه و ... از دیگر زیبایی های شهر کرمانشاه است که گردشگران نوروزی می توانند از آنها بازدید کنند.
انتهای پیام